Nicolas Roerich

Nicolas Roerich leefde van 1874 tot 1947. Hij was de echtgenoot van Helena Roerich. Zijn hele leven lang heeft hij zijn activiteiten in dienst gesteld van het dienen van het plan voor de mensheid. Dit plan wordt als blauwdruk aangeboden door de geestelijke Hiërarchie en bestrijkt alle terreinen van menselijke activiteit. Nicolaas Roerich heeft zich in het bijzonder toegelegd op dat gedeelte van het plan dat in de Agni Yoga-leringen tot uiting komt: het creëren van schoonheid door zijn schilderkunst; het behoud van cultureel erfgoed in oorlogstijd door zijn inzet voor het Roerich Pact and The Banner of Peace; het astronomische en botanische onderzoek in ‘Urusvati’, het Himalayan Research Institute; het verzamelen van archeologische en antropologische gegevens tijdens lange reizen met zijn vrouw en beide zonen; en het uitzetten van een magnetisch spoor tijdens deze reizen. De plaatsen in de Agni Yoga-boeken waarin men zijn activiteiten herkent, zijn talrijk. Daarnaast heeft hij zelf een aantal boeken over esoterische onderwerpen geschreven. 

"Urusvati weet dat cultuur het gemeenschappelijke erfgoed van de hele mensheid is. Ondanks verschillen in gewoonten, geloofsovertuigingen en talen, is iedere culturele daad het bezit van de hele mensheid. De eenwording van de wereld door cultuur is de eerste stap naar de transformatie van het hele leven." Bovenaards 2, 373. (1938)

 

AYportretnicholasroerich

Svetoslav Roerich. Portrait of Nicholas Roerich in a Tibetan Robe.
1933 (in lening). Tempera op doek. 152,4 x 124,5.
Nicholas Roerich Museum, New York, USA.
 
Nicolas Konstantinovitsch Roerich werd op negen oktober 1874 in Sint Petersburg geboren. De familie Roerich woonde daar ‘s winters en verbleef in de zomer in het buitenhuis Isvara, dat op 90 kilometer ten zuidwesten van Sint Petersburg lag. In de huiskamer hing een schilderij van het Himalaya- gebergte waar Nicolas erg van onder de indruk was. Deze belangstelling zou later uitgroeien tot een groot aantal schilderingen van dit berglandschap van eigen hand.
  

Zijn belangstelling voor archeologie en schilderen ontstond toen hij op het gymnasium zat, waar hij ook zijn eerste schilderlessen kreeg. Na het gymnasium ging hij naar de kunstacademie in Petersburg, terwijl hij daarnaast, om zijn ouders ter wille te zijn, ook rechten studeerde. Beide studies heeft hij succesvol afgesloten. In 1900 vervolgde hij zijn kunstopleiding door een jaar schilderlessen te volgen bij Fernand Cormon te Parijs, die ook les had gegeven aan Vincent van Gogh en Toulouse Lautrec.

Bij terugkeer in 1901 in Sint Petersburg trouwde Nicolas met Helena Shaposhnikova. Zij zouden elkaar hun hele leven blijven inspireren. Op een tentoonstelling in 1902 waar ook schilderijen van Nicolas Roerich hingen, kocht Tsaar Nicolas II zijn schilderij Gasten van Overzeese Gebieden. Vanaf 1907 begon Nicolas Roerich decors en kostuums voor opera’s en balletten te ontwerpen, zoals Le Sacre du PrintempsHet Sneeuwmeisje van Rimsky Korsakov, Prins Igor van Borodin, Tristan en Isolde van Wagner, Zuster Beatrijs van Maurice Maeterlinck. Le Sacre de Printemps van Strawinsky en Vaslav Nijinsky veroorzaakte indertijd een schandaal, maar is later erkend als een meesterwerk en wordt nu als een mijlpaal in de muziekgeschiedenis beschouwd. Het is onderdeel van het ijzeren repertoire en wordt nog steeds regelmatig opgevoerd, soms met de kostuums en decors zoals die door Nicolas Roerich ontworpen zijn, zie bijvoorbeeld deze uitvoering hier door het Marinski Theater in 2013 ter gelegenheid van100 jaar Sacre. Verder heeft hij ook enkele grafstenen ontworpen, zoals de grafsteen voor Rimsky Korsakov in 1908.

AYkostuumssacre

Kostuums voor Sacre du Printemps, ontworpen door Nicholas Roerich, 1913
Victor and Albert Museum, Londen
 
 

AYdecorsacre 

Decor voor Strawinsky’s ballet ‘le Sacre du Printemps’, 1944
Nicholas Roerich Museum New York
 
 
AYballetsacre
 
Finse Nationale Ballet Le Sacre du Printemps, 2013
  
In 1915 kreeg Nicolas Roerich ernstige longontsteking. Op advies van zijn arts verhuisde hij met zijn gezin van Sint Petersburg naar het gezondere klimaat van het stadje Sortavala in Finland, dat aan het Ladogameer ligt. Tijdens de Eerste Wereldoorlog organiseerde Nicolas een tentoonstelling en veiling om met de opbrengst oorlogsslachtoffers te helpen. Ook begon hij in deze periode zijn strijd voor de bescherming en het behoud van culturele monumenten en gebouwen. Dit deed hij vanuit de gedachte dat door kennis, schoonheid en cultuur de mensheid het pad van universele broederschap zal betreden. In 1918 werd de grens tussen Finland en Rusland gesloten, waardoor de familie Roerich niet meer naar hun geboorteland kon terugkeren. Deze gebeurtenis betekende het begin van een periode waarin zij vele reizen zouden maken.    
 
AYschilderijfinland
 
Hoary Finland. Finland etudes Series.
1907. Pastel, tempera op hardboard. 44x43.5 cm.
Russisch Staatsmuseum, St.Petersburg, Rusland
 

De belangstelling van Nicolas voor de oosterse cultuur, filosofie en religie werd steeds groter. In veel van zijn schilderijen heeft hij personen en symbolen afgebeeld die afkomstig zijn uit verschillende levensvisies. Zijn geschreven werk uit deze periode bevat verwijzingen naar, en aanhalingen uit, het werk van RamakrishnaTagoreVivekananda en de Bhagavad Gita. De filosofie van Nicolas zelf was een combinatie van de oosterse filosofie (met veel Boeddhistische kenmerken), de westerse relativiteitstheorie en de Agni Yoga-leringen die door zijn vrouw werden geïntroduceerd. In zijn dichtbundel Bloemen van Morya (later in het Engels vertaald als Flame in Chalice) die hij tussen 1916 en 1919 schreef, geeft hij op een krachtige manier zijn visie weer op het pad van spirituele verlichting. 

Na Finland verbleef het gezin ook in andere Scandinavische landen en Groot-Brittannië. In 1921 vertrokken zij naar Amerika en datzelfde jaar nam Nicolas het initiatief om twee culturele instituten op te richten, waar verschillende vormen van kunst verenigd werden: Cor Ardens (Vlammend Hart), een broederschap van kunstenaars uit vele landen, en The Master Institute of United Arts, dat zich bezighield met onderwijs, wetenschap en filosofie. Aan dit laatste instituut liet Nicolas Roerich ook muziek- en beeldhouwlessen geven aan blinde mensen. In 1923 vertrok de familie Roerich naar India. Een jaar later ging Nicolas terug naar Amerika, om aanwezig te zijn bij de opening van het Roerich Museum in New York. Na deze plechtigheid voegde hij zich weer bij zijn gezin in India. Ze maakten een aantal expedities in Azië, waarbij zij reisden met paarden, kamelen en yaks.

AYschilderijkaravaan

Charar (Karavaan in de woestijn)1937

Het doel van deze reizen was het verzamelen van gegevens over vroegere culturen en beschavingen, en het uitzetten van een ‘magnetisch spoor’ ten behoeve van de werkzaamheden van de Geestelijke Hiërarchie voor de evolutie van de mensheid.

Tijdens hun reizen moesten ze veel ontberingen en bittere kou doorstaan, de uitspraak van de Meester Morya voor ogen houdend: “Blessed are the obstacles, by them we grow” (Gezegend zijn de hindernissen, daardoor groeien we). In deze periode schreef hij enkele biografische werken als Altai Himalaya en Heart of Asia. In 1928 keerde de familie Roerich weer terug in Darjeeling, na zo’n 44.000 kilometers afgelegd te hebben en zo’n 35 van de hoogste bergpassen te hebben overgestoken.

 AYfotoexpeditie

Deelnemers expeditie in 1927 (van rechts naar links) K. Ryabinin, G. Roerich, L. and I. Bogdanovs. 
Op de voorgrond op de rug gezien – H. Roerich. 

 

Na hun terugkeer richtten zij in Darjeeling het instituut ‘Urusvati’ (Licht van de Morgenster) op, om hun botanische, archeologische en geschiedkundige vondsten van de expedities te kunnen onderzoeken. Een van de fundamentele principes van het instituut Urusvati was: continue mobiliteit van het werk. Nicolas vond het noodzakelijk dat de medewerkers vaak op expeditie gingen, ter vergroting van hun kennis en om de grenzen van hun specialismen te verleggen. Hij was fel tegen strak afgebakende vakgebieden, daar dat regelrecht inging tegen zijn grootste wens: het verbinden van alle takken van wetenschap en creativiteit, om ware cultuur en internationale vrede te bevorderen. Omdat de familie Roerich niet langer in het drukke Darjeeling wilde wonen, verhuisden zij naar de Kulu Vallei die aan de voet van het Himalaya-gebergte ligt.

 AYfotofamilieroerich

Nicholas, HelenaJoeri (George), Svetsovlav

In 1929 werd Nicolas Roerich genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn inspanningen voor het verhogen van het culturele niveau van de landen, de constante bevordering van broederschap en het scheppen van schoonheid op alle gebieden van het leven. Datzelfde jaar ging hij naar Amerika om aanwezig te zijn bij het leggen van de eerste steen voor het nieuwe Nicolas Roerich Museum in New York. Ook bracht hij in 1929 een internationaal verdrag tot stand: het Roerich Pact and The Banner of Peace (Het Roerichverdrag en het banier van de vrede)

Het doel van dit verdrag was alle gebouwen en monumenten van culturele waarde te beschermen, zowel tijdens oorlog als in vrede; een doelstelling die later zou worden voortgezet door UNESCO. Op deze gebouwen werd het Banier van de Vrede geplaatst. Dit Pact wordt ook wel het Rode Kruis van de cultuur genoemd. Als zetel voor het internationale congres van het Pact werd de stad Brugge gekozen. Het verdrag kreeg steun van prominente figuren als George Bernard ShawAlbert EinsteinH.G. Wells en Rabindranath Tagore. Het Roerich Pact and the Banner of Peace werd in 1935 op het Witte Huis in aanwezigheid van president Hoover ondertekend, door regeringsvertegenwoordigers van de Verenigde Staten en de landen van Latijns Amerika. In zijn boeken Fiery Stronghold en Realm of Light heeft Nicolas in verschillende hoofdstukken het belang uiteengezet van het behoud van culturele prestaties.

 

AYmadonnaoriflamma

Madonna Oriflamma.1932. Tempera op canvas. 172.6x99.6 cm. 
Nicholas Roerich Museum, New York

 

Het symbool van het Banier van de Vrede bestaat uit 3 kleinere cirkels omgeven door een grotere cirkel. Van de vele betekenissen die er aan dit eeuwenoude symbool worden gegeven, zijn de meest gebruikelijke: religie, kunst en wetenschap als aspecten van cultuur die alles als een grote cirkel omgeeft, en: de prestaties van de mensheid in verleden, heden en toekomst die bewaakt worden door de cirkel van eeuwigheid.

“Hoe dwaas zijn allen die de hoop ontkennen! Hoe blind zijn zij die het voordeel van oorlogen beamen! Hoe weinig bewustzijn is er dat de vernieuwing van de planeet door cultuur kan waarnemen! Stellig zullen allen die creativiteit via hogere maatstaven niet erkennen, ten ondergaan in oude verwarringen. Zij die de nieuwe wegen niet erkennen, hebben het begrip van het Tijdperk van Maitreya zeer nodig. Het Banier van de Vrede en van de Heren zal alle wegen openen.” Hiërarchie, 390. (1931)

In 1934 ging Nicolas Roerich voor de laatste keer terug naar de V.S., waar hij akkoord zou gaan met een voorstel van het ministerie van landbouw om een expeditie door China en Mongolië te leiden. Het doel van deze expeditie was het vinden van grassoorten die in droge gebieden groeiden, in de verwachting dat deze grassoorten ook zouden groeien in Amerikaanse droge streken. Tijdens dit bezoek aan de minister van landbouw Henry Wallace, merkte Nicolas Roerich terloops op dat het symbool van de Grote Piramide in Egypte heel geschikt zou zijn op het bankbiljet van de dollar. Henry Wallace bracht dit idee over aan de minister van financiën en sindsdien staat de Grote Piramide afgebeeld op de dollar.

 AYdollarbiljet

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de communicatie vanuit India met de rest van de wereld erg moeilijk, waardoor het werk op Urusvati stil kwam te liggen. De verwoesting van zijn geboorteland vervulde Nicolas met afschuw en hij riep zijn vrienden in de V.S. op om zijn Russische landgenoten te helpen. Dit leidde in 1942 tot de oprichting van de American-Russian Cultural Association (ARCA), die de steun kreeg van enkele vooraanstaande mensen zoals Ernest Hemingway en Charlie Chaplin. Hij schonk de opbrengst van de verkoop van boeken en schilderijen aan het Russische Rode Kruis en wijdde vele pagina’s van zijn boek Diary Leaves aan de moed en heldhaftigheid van het Russische volk. In 1942 brachten Jawaharlal Nehru en zijn dochter Indira Gandhi een bezoek aan de familie Roerich in de Kulu Vallei. Tijdens de week die zij daar doorbrachten, spraken zij o.a. over de oprichting van een Indiaas-Russisch samenwerkingsverband. 

AYfotobezoekNehru

Jawaharlal Nehru, Svetosvlav Roerich, Indira Gandhi, Nicholas Roerich, and Mohammad Yunus. (Roerich's estate, Kullu).

In juli 1947 moest Nicolas Roerich een hartoperatie ondergaan. Omstreeks oktober van dat jaar was hij weer op de been en begon weer iedere dag te schilderen, hoewel dat tegen het advies van zijn dokter in was. Hij werkte aan een variatie van zijn schilderij ‘De Opdracht van de Meester’, waarin een witte adelaar naar een discipel vliegt, die in lotushouding zit te mediteren, toen hij een hartstilstand kreeg. Hij stierf op 13 december 1947.

 AYschilderijCommandoftheMaster

Command of the Master. (1947)
Laatste werk van de kunstenaar. Tempera op canvas. 
84 x 153 cm. Staatsmuseum voor Oosterse Kunst, Moskou

 

De erfenis die Nicolas Roerich heeft nagelaten, bestaat uit zo’n 7000 schilderijen, tekeningen en ontwerpen voor decors en kostuums, bijna 30 boeken, talrijke artikelen en teksten van lezingen en meerdere eigen musea. De belangrijkste daarvan zijn: het Nicholas Roerich Museum in New York. Het Museum voor Oriëntaalse kunst in Moskou heeft een vleugel aan zijn werk gewijd. Daarnaast hebben vele musea schilderijen van hem in hun collectie: zie deze digitale gallerij.

Kenmerkend voor de schilderijen van Nicolas Roerich is dat hij niet probeerde alles met fotografische precisie weer te geven, maar het karakter van het onderwerp wilde vastleggen. Zijn schilderkunst kan worden beschouwd als een universele taal van symbolen die een diepe, innerlijke betekenis hebben. Vanwege zijn prachtige schilderijen van de Himalaya en het indrukwekkende uitzicht op het verre en mysterieuze Tibet, wordt hij ook ‘de meester van de bergen’ genoemd.

AYschilderijTibet

Tibet – Himalayas – 1933
Nicholas Roerich Museum New York

 

Er is een kleine planeet binnen ons zonnestelsel, nummer 4426, naar hem vernoemd.

Voor een videootje waarin u hem kunt zien lopen en een audio-opname van zijn stem, zie onderaan op zijn Wikipedia-pagina.